کسب درآمد از بازار نیاز به تخصص و دانش برای بررسی و پذیرش خطرات و ریسک‌های احتمالی دارد. این در حالی است که اکثر مردم معمولا خیلی سریع و اکثرا بدون کسب دانش لازم و به صورت هیجانی وارد بازار سرمایه می‌شوند و در نهایت با مشکلاتی از جمله از دست دادن حجم زیادی از سرمایه خود روبرو می‌شوند. اما در عین حال برخی افراد کاملا آگاهانه وارد این بازار می‌شوند و حتی حجم زیادی از سرمایه خود را وارد این بازار می‌کنند. نکته مثبت در سرمایه‌گذاری این گروه این است که سرمایه‌گذاری خود را به متخصصان می‌سپرند تا بازده و سود بالاتر از حد متوسط دریافت کنند. این عده عموما یا سرمایه خود را به سبدگردان‌ها می‌سپارند یا برای مدیریت سرمایه خود از صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. حال بیایید ببینیم تفاوت سبدگردانی و صندوق‌ سرمایه گذاری چیست و چگونه در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند؟

در این مطلب از کارگزاری حافظ به بررسی تفاوت سبدگردانی و صندوق‌ سرمایه گذاری پرداخته شده است. اما قبل از هر چیز خوب است مختصری با انواع سرمایه‌گذاری که شامل سرمایه گذاری مستقیم و سرمایه گذاری غیرمستقیم می‌شوند، بیشتر آشنا شویم.

سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات می‌شود، معمولا به سرمایه‌گذاری مستقیم اشاره می‌شود؛ یعنی وقتی شخصی مالکیت مستقیم یک ملک را دارد و ملک را به تنهایی یا با دوستان خود مشارکتی خریده است نوعی سرمایه‌گذاری مستقیم انجام داده است.

سرمایه گذاری غیرمستقیم اما شامل خرید سهام مانند خرید سهام یک صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت یا صندوق مختلط و غیره است. این صندوق‌ها مدیرانی دارند که خرید، مدیریت و فروش نهایی واحد را برای علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری مدیریت می‌کنند و در نهایت هم درآمد ایجاد شده را به عنوان بازده واحد بین سهامداران توزیع می‌کنند.

بنابراین، سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها نوعی ارزش‌آفرینی برای مواردی است که شخص امکان خرید کامل یک دارایی را ندارد.

به همین ترتیب، داشتن واحد در یک صندوق سرمایه‌گذاری امکان سرمایه‌گذاری در منابع مختلف دارایی را بدون داشتن مستقیم مالکیت آنها به سرمایه‌گذاران می‌دهد.

سبدگردانی (PMS یا Portfolio Management System)

افرادی که سرمایه مورد نیاز جهت استفاده از خدمات سبد اختصاصی را دارند اما تخصص و دانش لازم جهت ورود به بازار بورس و اوراق بهادار را ندارند، سبدگردانی گزینه مناسبی برایشان است. سبدگردانی با انعطاف‌پذیری بیشتر و سفارشی‌سازی بالاتر، باعث کسب بازدهی فوق‌العاده بالاتر‌ در مقایسه با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری متمرکز بر دارایی می‌شود.

هزینه‌های دریافتی در سبدگردانی چیست؟

هزینه‌هایی که از سرمایه‌گذاران برای سبدگردانی دریافت می‌شود شامل دو مولفه است که شامل هزینه کارمزد مبتنی بر عملکرد و کارمزد مبتنی بر دارایی (ثابت) است.

تقسیم سود: برخی از طرح‌های سبدگردانی دارای توافق‌نامه‌هایی برای تقسیم سود هستند که در آن ارائه‌دهنده مقدار مشخصی از کارمزد / سود را نسبت به بازده مقرر در صندوق دریافت می‌کند.

هزینه ثابت؛ درصد مشخصی از سهام موجود در پرتفوی است.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

صندوق سرمایه گذاری بستری قانونی است که جمعی از افراد را قادر می‌سازد:

• وجوه مازاد آنها را جمع کرده و در یک هدف مشترک سرمایه‌گذاری کنند.
• از دانش و تجربه مدیر صندوق استفاده بهینه کند و ظرفیتی که ممکن است به صورت جداگانه نتوانند کسب کنند را به دست بیاورند.
• از سود اقتصادی که به صورت جداگانه امکان دسترس به آنها فراهم نیست، بهره‌مند شد.

در حالی که تعدادی زیرمجموعه در صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام وجود دارد، صندوق سرمایه گذاری مختلط بهترین و متنوع‌ترین پیشنهادها را برای سرمایه‌گذاران دارند.

به طور معمول، یک صندوق سرمایه‌گذاری مختلط به طور گسترده‌ای بین سهام و دیگر دارایی‌ها تقسیم می‌شود و فرصتی برای تولید بازده بالا فراهم می‌کند.

تفاوت سبدگردانی و صندوق‌ سرمایه گذاری چیست؟

اکثر سبدگردانی‌‌ها ماهیت سهامداری دارند. اگرچه سبدگردانی شباهت‌های بسیاری با صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک دارد. اما قطعا ۲ تفاوت سبدگردانی و صندوق‌ سرمایه گذاری شامل موارد زیر است:

• برخلاف صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، سبدگردانی‌ها صرفا برای سرمایه‌گذاری‌هایی استفاده می‌شود که میزان سرمایه بالاست.
• خدمات سبدگردانی معمولا ساختار هزینه بالاتری نسبت به صندوق‌های سرمایه گذاری دارند.

خدمات و مزایای سبدگردانی نسبت به صندوق سرمایه‌گذاری

در ادامه عواملی که خدمات سبدگردانی را از خدمات صندوق‌های سرمایه‌گذاری متمایز می‌کند، آورد شده است.

راه‌حل‌های سرمایه‌گذاری ویژه:

معمولا گفته می‎شود که سبدگردانی نوعی مدیریت پرتفوی سفارشی و ویژه است و در واقع بسیاری از سبدگردانان بسته به نیاز مشتریان خود و میزان ریسک‌پذیری اقدام به سرمایه‌گذاری و خرید سهام شرکت‌های بورسی بزرگ یا متوسط می‌کنند.

شفافیت در سرمایه گذاری:

خدمات سبدگردانی در خصوص نحوه مدیریت پول با مشتریان خود کاملا شفاف هستند و خدمات کاملا شفافی ارائه می‌دهند. به عبارتی مشتریان سبدگردانی‌ها از جزئیات تمام خرید و فروش‌های سهام، تاریخ معامله، هزینه دقیق مدیریت و غیره مطلع می‌شوند.

این سطح شفافیت به مشتریان سبدگردانی‌ها امکان می‌دهد تا بدانند که مدیر سبدگردانی آنها پولشان را کجا خرج کرده و کجا برایشان سود کسب کرده است.

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اما مشتریان صرفا یک گزارش ماهانه از دارایی‌های نهایی و نسبت هزینه کل سه ماهه دریافت می‌کنند.

بعد از گفتن این نکته، خوب است به این مساله هم اذعان کرد که ارزیابی عملکرد خدمات سبدگردانی‌ها ممکن است دشوار باشد چون اساسا هیچ نمونه کار یکسانی وجود ندارد و برای هر مشتری براساس نیازهای فردی او برنامه‌ریزی و سبدگردانی انجام می‌شود.

انعطاف‌پذیری در سرمایه گذاری‌ها:

برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری، خدمات سبدگردانی محدود به یک مجموعه اهداف دقیق نیست. این مساله از نظر چگونگی سرمایه‌گذاری و زمان سبدگردانی برای سرمایه‌گذاری یا پس گرفتن پول، به مدیر سبدگردان انعطاف‌پذیری می‌دهد.

به عبارتی در سبدگردانی‌ها معمولا مدیران به محضی که احساس خطر می‌کنند می‌توانند اقدامات و تصمیم‌های خاصی بگیرند و در صورت نیاز حتی می‌توانند تمام دارایی را بفروشند و موقعیت نقدی ۱۰۰ درصدی را برای مشتری حفظ کنند. با این وجود، به ندرت اتفاق می‌افتد که مدیران پورتفوی نیز اقدامات جسورانه‌ای را انجام دهند.

به روز رسانی جداگانه وضعیت سرمایه‌گذار در سرمایه‌گذاری‌ها:

در سبدگردانی، پورتفوی شما به عنوان موجودی جداگانه در نظر گرفته می‌شود. این کار باعث می‌شود هیچ سرمایه‌گذاری از شرایط سرمایه‌گذاری دیگر تاثیر نگیرد.

به عبارتی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری این امکان وجود دارد که مشتری همه دارایی خود را از صندوق خارج کند و به این ترتیب مدیر صندوق مجبور شود همه سهام‌ را بفروشد تا با فروش بیشتر سهام‌، نقدینگی ایجاد کند.

این کار باعث می‌شود سبد سهام صندوق تغییر کرده و این می‌تواند اثرات نامطلوبی بر روی سبد افرادی که در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، داشته باشد.

در حالی که در خدمات سبدگردانی، اگر لازم باشد مدیران سبدگردان اقدامی در جهت ایجاد نقدینگی انجام دهند به گونه‌ای این اقدام را انجام می‌دهند که روی پرتفوی هر مشتری به صورت جداگانه تاثیر نگذارد.

هزینه صندوق‌های سرمایه گذاری و سبدگردانی:

صندوق‌های سرمایه گذاری معمولا ساختار کارمزد ثابت برای هر خدمت دارند اما ارائه‌دهندگان خدمات سبدگردانی معمولا بیش از یک گزینه خدمات را با کارمزد به مشتریان خود ارائه می‌دهند.

میزان سرمایه گذاری در مقابل هزینه سرمایه‌گذاری:

صندوق‌های سرمایه گذاری معمولا هر میزان سرمایه اولیه را برای سرمایه‌گذاری می‌پذیرند، در حالی که خدمات سبدگردانی حداقل میزان سرمایه اولیه‌شان متفاوت و بالاست، به طور مثال در برخی از سبدگردانی‌ها باید سرمایه اولیه یک میلیارد تومان باشد.

مسئولیت‌پذیری سرمایه گذاری:

مدیران سبدگردانی مستقیما در قبال مشتریان خود پاسخگو هستند، در حالی که مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری هیچ‌گونه تعهدی برای ارائه گزارش مستقیم ندارند.

بنابراین اکنون که می‌دانید تفاوت سبدگردانی و صندوق‌ سرمایه گذاری چیست، این موضوع را به خوبی به خاطر بسپارید که حتی اگر وقت هم نداشته باشید، اگر می‌خواهید از حرکات بازار سرمایه مطلع باشید باید حتما برای سرمایه‌گذاری خود هر چند اندک وقت بگذارید.

وقتی بازارهای سهام به خوبی پیش می‌روند، مدیران کارگزاری و شرکت‌های مدیریت ثروت، سرمایه‌گذاران بالقوه را بررسی می‌کنند و آنها را ترغیب می‌کنند که برای سبدگردانی اقدام کنند. آنها معمولا افراد با ارزش خالص دارایی بالا را هدف قرار می‌دهند که می‌توانند مقدار زیادی پول را در یک‌بار سرمایه‌گذاری خود هزینه کنند.

از آنجا که متقاعد کردن بیشتر سرمایه‌گذاران برای دادن پول برای سرمایه‌گذاری در سهام در هنگام رشد بازار آسان است، بازاریابان اغلب ادعاهای خاصی در این زمان می‌کنند که در شرایط آشفته بازار به سختی می‌توان به آنها پایبند بود. بنابراین حتما با دید باز وارد سرمایه‌گذاری شوید و هیچ‌گاه بی‌گدار به آب نزنید.

سبدگردانی یا صندوق‌های سرمایه گذاری، کدام یک برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟

سرمایه‌گذاران باید اطمینان حاصل کنند که ریسک آنها با کالای ارائه شده و خریده شده مطابقت دارد. سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام پیشنهاد بدی نیست اما اگر فرد توانایی لازم برای ردیابی بازارهای سهام را نداشته باشد، عاقلانه‌تر است که به جای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به سمت بازارهای سهامی برود، یعنی از طریق صندوق‌های سرمایه‌ گذاری که از دستورالعمل‌های دقیق سرمایه‌گذاری پیروی می‌کنند، وارد بازار سرمایه شود.

با این حال، همیشه باید برای سرمایه گذاری در صندوق‌ها احتیاط کافی را هم لحاظ کرد و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک موفق را انتخاب کرد.

خوب است همیشه به خاطر داشته باشید که سوابق عملکردی صندوق سرمایه‌گذاری، نماینده یا مدیر این صندوق‌ها به تنهایی دلیل بر انتخاب یک صندوق‌های سرمایه گذاری نیست بلکه باید در انتخاب صندوق سرمایه گذاری پا را فراتر گذاشت و جزئیات بیشتری را بررسی کرد.

به عبارتی باید از جنبه‌های کمی و کیفی هم صندوق را مورد ارزیابی قرار داد تا در آینده بتوانید بازده مناسبی متناسب با هدف سرمایه‌گذاری خود داشته باشید.

شاید بتوان گفت معقول‌ترین روش سرمایه‌گذاری بین سبدگردانی و صندوق‌ها همان صندوق‌های سرمایه گذاری باشند. چون آنها همچنان یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای ورود منفعلانه با بازارهای سرمایه هستند.

صندوق سرمایه گذاری مشترک کارگزاری حافظ و صندوق سرمایه گذاری مشترک عقیق از صندوق‌های کارگزاری حافظ هستندکه می‌تواند گزینه مناسبی برای اهداف سرمایه‌گذاری همه باشند. بسته به نیاز خود می‌توانید هم از خدمات سبدگردانی شرکت مشاور سرمایه گذاری هدف حافظ و هم از صندوق سرمایه گذاری در سهام  و هم از صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بانک ایران زمین این مجموعه استفاده کنید.